IN  /  OUT, Escape Through Art

 

IN/OUT is een multidisciplinair kunstenproject met verschillende participanten. Daarin gaan professionele kunstenaars, kunstenaars in opleiding en amateurs via kunst in communicatie met gevangenen.

Het is de bedoeling om vanuit de verschillende disciplines (muziek, woord, dans en beeld) een netwerk op te zetten en zo samen met gevangenen én cipiers verschillende ‘cellen’ te ontwikkelen. Dat kunnen audio- en video-opnames zijn (gemaakt binnen de gevangenis) van bepaalde muzikale experimenten en composities. Maar ook choreografieën, tekeningen, gedichten en verhalen kunnen gebruikt worden. Dan wordt al dat materiaal (buiten de gevangenis: in het Labo Nieuwe Muziek te Lier, in het conservatorium van Antwerpen of elders) verwerkt tot een performance waarbij alle medewerkers, al dan niet live, betrokken worden. Die voorstelling moet uitgroeien tot een forum waarbij ook het publiek participant wordt. De toeschouwers krijgen namelijk door verschillende muzikale speltechnieken de kans om deel te nemen. Ook na de voorstelling is er kans om te reageren en om bepaald ‘kunstmateriaal’ achter te laten. Dat verzamelde materiaal gaat dan terug naar de gevangenis en wordt daar geïnterpreteerd en  verwerkt door de gevangenen en de betrokken kunstenaars. Vanuit die herwerking ontstaat nieuw materiaal dat dezelfde procedure kan doorlopen.

Hoofdtools zijn kunst, spel en communicatie.

Planning

Het project ontwikkelt zich in 2 snelheden: een korte termijn- en een lange termijnplanning.

De korte termijnplanning wil in 2016 de eerste echte resultaten aan het publiek tonen. De workshops in het voorjaar van 2015 (in Turnhout) en de voorstelling op 10 mei 2015 (in Lier) zijn daarvoor uitgelezen testcases.

En het is de bedoeling om een format te creëren, verspreid over 10 jaar, dat als procedure uiteraard ook in andere gevangenissen ingeplant kan worden. Zo kan zelfs de communicatie tussen de gevangenen van verschillende instellingen ontwikkeld worden.

Eerste performance

Op 10 mei 2015 vond in de academie van Lier de jaarlijkse activiteit “Lierische Kunsten” plaats. Op die jaarlijkse happening treden alle ensembles van de hele academie op.               Er passeren zo’n 5000 à 6000 bezoekers. De eerste versie van IN/OUT sloot deze dag af.

‘De voorstelling combineerde de resultaten van de workshops in de gevangenis met de inzet van 70 jongeren uit het Labo Nieuwe Muziek, conservatoriumstudenten en verscheidene bevriende muzikanten, waaronder de componisten Dick van der Harst en Wim Henderickx . De opnames uit de gevangenis liepen als een rode draad erdoorheen.       De voorstelling in Lier werd volledig gefilmd en kon zo later in de gevangenis in Turnhout bekeken worden.

Zowel het publiek, als alle participanten reageerden heel enthousiast op deze proefversie. Ook de reacties van de gevangenen waren voor mij een duidelijke bevestiging dat het project werkt. Ze wilden opnieuw plannen maken en kregen zo terug zin voor de toekomst. Hun zelfbeeld werd door de hele performance ook gevoelig opgekrikt.

Origine

Dit project groeit uit de samenwerking met de gevangenen van Turnhout sinds 2010: Jailhouse Rock, een VTM-productie – telefacts 2/6/10 en verscheidene workshops tijdens de daarop volgende jaren.                                                                                                                                     Het is de bedoeling om een structurele werking te ontwikkelen waarbij de gevangenen via kunst een andere focus krijgen: vanuit kunst kunnen voor hen structuren opgebouwd worden waarmee ze hun zelfbeeld kunnen verruimen en opnieuw een stem in de wereld kunnen krijgen. Door een dergelijke positieve aanpak kunnen ze opnieuw perspectieven ontwikkelen en kan hun leven terug zinvoller worden.

De samenwerking van de vele participanten realiseert een netwerk dat via kunst en performance communicatie brengt tussen de (op)gesloten en de open wereld. Het project gaat over reacties op kunst, op het leven, op de wereld waarin we leven. De visies van alle verschillende participanten  kunnen een levendige communicatie teweeg brengen, zowel binnen als buiten de muren.

Onderzoek

Het is ook evident en noodzakelijk dat dit project van bij het begin gevolgd en geëvalueerd wordt door een team van onderzoekers. Die mensen komen best uit verschillende maatschappelijke sectoren om een zo groot mogelijke focus te verwezenlijken. Het is dus interessant om het hele proces te laten volgen door zowel muziekpsychologen als gedragstherapeuten. Met de bevindingen van die mensen kan het hele idee stevig onderbouwd worden. Hun conclusies en resultaten kunnen worden meegenomen om de overheid duidelijk te maken wat de kracht van een dergelijke formule kan zijn: hoe mensen na vele jaren door middel van kunst en expressie een deel van hun eigenwaarde terug kunnen ontdekken; hoe gestoorde of gedesoriënteerde geesten via het muzische tot constructieve communicatie kunnen komen. De positieve vibraties brengen een puur creatief proces op gang, vreemd aan alle strafprocedures. Verleden en omstandigheden vervagen of omstandigheden worden dragelijker.

Statements

Why is art important? After teaching art to prison inmates at Karachi Central Jail since 2007, Sikandar Jogi says, it can turn a hardened criminal into an artist.

Everybody is an artist.  Joseph Beuys

The Magic of Sound.  John Cage

Alles ist!  Dirk Proost

De participanten

Gevangenis Turnhout

SAMWD Lier – Labo Nieuwe Muziek

Conservatorium Antwerpen (Muziek, drama én dans)

CAW Turnhout

De Rode Antraciet

Ons Gedacht, de kansarmen Lier

MoWe, vluchtelingenwerking Lier

De academies van Antwerpen (18/2/17)

FPC- Gent (voorjaar 2017)

Klankendaal, Mechelen

2016 – PI

een voorstelling met gevangenen en vele participanten in het Liers Cultuurcentrum op 28 mei 2016.

PI = LE PALAIS IDEAL (planning – zie ook programma in bijlage 2 + film)

Eind 19de eeuw bouwde de Zuid-Franse postbode ‘Facteur Cheval’ aan een imaginair huis: Le Palais Idéal.  Hij besteedde 30 jaar en 10 000 uren aan dit paleis waarin iedereen zou kunnen wonen, een artistieke metafoor om de problematiek van die tijd antwoord te kunnen bieden.

Met die metafoor bouw ik de volgende voorstelling van IN/OUT . Met dezelfde participanten als in het eerste project knutselen we aan een imaginair huis waar iedereen terechtkan. Er wordt ook werkelijk gebouwd: met de Belgische firma CLICS heb ik al een overeenkomst gemaakt waardoor ik iedereen aan het werk mag zetten om met hun Clics-bouwstenen ons Palais Idéal te bouwen. Zowel gevangenen als leerlingen van mijn labo, kansarmen, conservatoriumstudenten, beeldend kunstenaars en vele anderen zullen samen bouwen aan een imaginair paleis.

Hoofrolspeler wordt  acteur/regisseur Jo Jochems. Hij kneedt het gegeven tot een verhaal en speelt mee. Ook andere bevriende kunstenaars sluiten zich aan: De letterleggers gaan zowel in de gevangenis als op het podium aan de slag met hun nooit geziene bibliotheek boordevol rubberen letters. De muziek wordt verzorgd door Dick van der Harst.

In de gevangenis van Turnhout is er een geïnterneerde die maquettes bouwt van de hele gevangenis en van alle cellen. Met een minimum aan middelen en een ongelooflijke precisie imiteert hij alle locaties. Zijn resultaten van verschillende decennia worden mee in de voorstelling verwerkt en hij tekent mee aan het palais idéal.

RTV-reportage:

http://rtv.be/artikels/lierse-leerlingen-maken-theater-met-gevangenen-a25765

PI als benefiet voor de vluchtelingenwerking MoWe op 29/1 om 16u

Liers Cultuurcentrum, Aarschotsesteenweg 3, 2500 Lier, tickets online via LCC

PI in de Singel op 18/2/17 om 11.30u

Tijdens de Dag van de Academies zal Pi opnieuw getoond worden om 11.30u in de Blauwe zaal van de Singel te Antwerpen, tickets op de dag in deSingel