IN / OUT, Escape Through Art
IN/OUT is een multidisciplinair project waarin professionele kunstenaars, kunstenaars in opleiding en vele amateurs via kunst communiceren met gevangenen.
In de gevangenis wordt met de gedetineerden gemusiceerd en er worden ook choreografieën, tekeningen, gedichten en verhalen ontwikkeld. De audio- en video-opnames, teksten en schilderijen die gemaakt worden binnen de muren, gaan mee naar buiten. Daar wordt al het materiaal in het labo van de SAMWD te Lier en in het Conservatorium van Antwerpen of elders verwerkt. Al deze resultaten vormen uiteindelijk een voorstelling waarbij alle medewerkers live of op video participeren. Ook het publiek wordt uitgenodigd om via poëzie of muziek deel te nemen. Deze performance wordt gefilmd en terug aan de gevangenen bezorgd. Hoofdtools zijn kunst, spel en communicatie.
GESCHIEDENIS
2015 – IN/OUT, Escape through Art – eerste performance
Op 10 mei 2015 werd in de academie van Lier tijdens de Lierische Kunsten de eerste versie van IN/OUT gecreëerd. De voorstelling combineerde de resultaten van de workshops in de gevangenis met de inzet van 70 jongeren uit het Labo nieuwe Muziek, conservatoriumstudenten en de componisten Dick van der Harst en Wim Henderickx . De opnames uit de gevangenis liepen als een rode draad erdoorheen. De presentatie in Lier werd volledig gefilmd en kon zo later in de gevangenis in Turnhout bekeken worden.
Zowel het publiek, als alle participanten reageerden heel enthousiast op deze proefversie. Ook de reacties van de gevangenen waren een duidelijke bevestiging dat het project werkt. Ze wilden opnieuw plannen maken en kregen zo terug zin voor de toekomst. Hun zelfbeeld werd door de hele performance ook gevoelig opgekrikt.
2016 – PI , Liers Cultuurcentrum, 28 mei 2016.
Jo Jochems, theater Dick van der Harst, muziek De Letterleggers, beeld Anneleen Hermans, cineast Dirk Proost, concept en leiding
PI = LE PALAIS IDEAL
Eind 19 de eeuw bouwde de Zuid-Franse postbode ‘Facteur Cheval’ aan een imaginair kasteel: Le Palais Idéal. Hij besteedde 30 jaar en 10 000 uren aan dit paleis waarin iedereen zou kunnen wonen, een artistieke metafoor om de problematiek van die tijd antwoord te kunnen bieden. Met die metafoor bouwde ik de volgende voorstelling van IN/OUT : Met bijna dezelfde participanten als in het eerste project knutselden we aan een imaginair paleis waar iedereen terechtkan. Er werd ook werkelijk gebouwd: De Belgische firma CLICS schonk me 10 000 blokjes waardoor ik iedereen aan het werk kon zetten om met de Clics-bouwstenen ons Palais Idéal te bouwen. Zowel gevangenen als leerlingen van mijn labo, kansarmen, conservatoriumstudenten, beeldende kunstenaars en vele anderen bouwden samen aan een imaginair paleis.
PI als benefiet voor de vluchtelingenwerking MoWe op 29/1/2017
PI in de Singel op 18/2/17 Tijdens de Dag van de Academies werd Pi opnieuw getoond in de Blauwe zaal van de Singel te Antwerpen.
2018 IN/OUT , 4 oktober University of Huddersfield Dr Toby Martin nodigde me uit om IN/OUT te presenteren aan de studenten van de Universiteit van Huddersfield.
2018 MUSOC Conference, 6 oktober St. Johns University of York Dr Jennie Henley – Royal College of Music , Londen/ University of Manchester nodigde me uit om te spreken over mijn methode voor Excellence en Inclusion. https://learn.rcm.ac.uk/courses/1240/pages/contributors-musoc-knowledge-exchange-forum?module_item_id=9432
2019 Floating Cities, Liers Cultuurcentrum 3 maart 2019
Theater: Jo en Gert Jochems Special Guest, Toby Martin (Australië) Composities: Dick van der Harst, Toby Martin, Dirk Proost, Yunah Proost, en Femke Sonnen Cineast: Anneleen Hermans – Lieve Vertommen Installatie ‘Claustrofobia’: Mitya Proost Masters I uit het Conservatorium van Antwerpen Dariusz (Polen), Slieman (Syrië),Martin ( Ghana) en Karim (Afganistan) Labo: labo nieuwe muziek, labo junior en Sound of Home Ons Gedacht, Lier Poëzie, Sarina Lesage Assistentie en foto’s, Michele Tesoro Concept en algemene leiding, Dirk Proost
De cyberfilosoof Jan Rotmans zegt: “ We don’t live in an era of changes but we live in a change of era!” Op alle terreinen verandert onze wereld: Maatschappelijk, sociaal, religieus, economisch, politiek, ecologisch,… Hij zegt ook: “ Don’t worry about global warming but start thinking about floating cities.
Dit statement is enorm prikkelend in deze tijd. Je kan het als erg hoopgevend zien: Je begint gewoon te bouwen aan een nieuwe maatschappij. Je ontwikkelt eenvoudigweg nieuwe steden, of is het complexer? In vele opzichten is FC tekenend voor onze huidige maatschappij. Zijn we niet allemaal een beetje aan het ‘floaten’ en is onze hele maatschappij niet een beetje op losse schroeven? In dit gedachtegoed nam ik alle participanten mee om samen een voorstelling te bouwen. Iedereen participeerde vanuit zijn optiek en met zijn middelen en beperkingen.
gevangenen Naast de gevangenis van Turnhout werd ondertussen samengewerkt met het FPC te Gent en het OPZC te Rekem. Het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum Rekem is een open instelling waar enerzijds langdurige, psychiatrische gevangenen opgevangen worden en waar anderzijds een traject onderzocht wordt om gevangenen via begeleiding terug te integreren in onze maatschappij.
SAMWD Lier – Labo Het is ongelofelijk dat een project als IN/OUT kan groeien vanuit een academie. Het labo is hier de uitgelezen poel voor en heeft ook al wel heel wat ervaring in de meest uiteenlopende projecten. Door de jaren heen evolueerde het labo tot een platform waar jongeren, volwassenen, mensen uit de vierde wereld (Ons gedacht) en vluchtelingen elkaar in verschillende projecten treffen. Dit jaar verwelkomden we 5 jongeren van over de wereld die via ‘Sound of Home’ de kans kregen om gratis muziekles te volgen. Ook zij werden ingeschakeld in deze productie.
AP-Hogeschool, Conservatorium van Antwerpen Al van bij het begin van het project werkten conservatoriumstudenten mee. Voor deze musici, op één jaar na afgestudeerd als Master, is het erg confronterend om te kunnen meelopen in een soortgelijk project. Anderzijds is het voor hen erg verbredend om even losgekoppeld te worden uit de wereld van ‘excellence’. Het is fantastisch om hun verwondering en enthousiasme te ervaren tijdens deze samenwerking. De groep groeit dan ook ieder jaar aan. Aan deze voorstelling werkten maar liefst 8 studenten intens mee. Ze bezochten mee de gevangenis. Anderen kwamen bovendien ook nog meewerken in het labo of participeerden aan de sessies met de mensen van de vierde wereld. In het buitenland wordt heel enthousiast gereageerd op deze werkwijze en verschillende universiteiten nodigden me dan ook uit om deze methode toe te lichten (RoyaL College of Music, Londen, University Huddersfield, St-Johns University York, CIPEM – Porto).
Ons gedacht De mensen van Ons gedacht draaien al 6 jaar mee in het labo en onze academie. Het is een vast gezelschap geworden met zijn eigen expressie. Ze noemen zelf hun cursus ‘vrije muziek’. Zo voelt iedereen de volledige vrijheid om in zijn of haar mogelijkheden samen te musiceren.
De wereld In deze productie participeren mensen van over de hele wereld. Ze kwamen sinds 2015 in Lier en omgeving wonen, gevlucht voor de gruwelen in hun land van herkomst. Sinds 2016 tracht ik hen mee te nemen in alle projecten. Hun origine en rijke culturen kleuren mee deze voorstelling.
Toby Martin Ik ontmoette Toby op het 2de SIMM-posium te Londen (2018). Toby is historicus en popmuzikant van opleiding. Hij verwezenlijkte erg memorabele samenwerkingen met Aboriginals in Australië, waarrond hij ook doctoreerde. Hij is hoofdlector aan de Universiteit van Huddersfield. Toby was van bij het begin gefascineerd door het project IN/OUT. Hij wilde dan ook het hele proces bijwonen. Ik nodigde hem uit bij alle participanten en hij stond zelfs mee op het podium bij de performance op 3 maart.
muzikanten: Dick van der Harst, Toby Martin, Tim Courteyn, Tian Yu, Astrid Espinosa, Femke Sonnen, Irene Vilanova, Frédéric Chaine, Noreen Broeckhoven, Yidan Zhang, Luka van Couteren, Jolan Jacobs, Dries Veraert, Jelle Verckens, Yeshe Grisar, Halima en Sudra Alkarat, Daniel Mombongo Malu, Eben en Gabriël Sarpong, Dariusz Tarasiuk, Sandra, Bert, Saskia en Sarah Janssens, Sussana, Cathérine Duchateau, Sarina Lesage, Erik Rottiers, Slieman, Martin en Karim.
2019, Universe Next Door ( 9-11 augustus 2019, Low Gillerthwaite Field Centre) Dr Dave Camlin ( Royal College of Music – Londen) nodigde me uit om deel te nemen aan een nieuw initiatief geïnspireerd op mijn formats IN/OUT en MULTICOLORS. Tijdens deze eerste editie werd IN/OUT als format gebruikt om gevangenissen van Amerika, Noorwegen, België en Engeland te laten participeren.
2019 IC CIPEM – Porto, september 2019 Tijdens de IC CIPEM-conference werd IN/OUT voorgesteld als format en werd de methodiek toegelicht hoe alle verschillende participanten kunnen deelnemen.
RTV-reportage:
http://rtv.be/artikels/lierse-leerlingen-maken-theater-met-gevangenen-a25765
Origine
Dit project groeide uit de samenwerking met de gevangenen van Turnhout sinds 2010: Jailhouse Rock, een VTM-productie – Telefacts 2/6/10 en verscheidene workshops tijdens de daarop volgende jaren. Het is de bedoeling om een structurele werking te ontwikkelen waarbij de gevangenen via kunst een andere focus krijgen: vanuit kunst kunnen voor hen structuren opgebouwd worden waarmee ze hun zelfbeeld kunnen verruimen en opnieuw een stem in de wereld kunnen krijgen. Door een dergelijke positieve aanpak kunnen ze opnieuw perspectieven ontwikkelen en kan hun leven terug zinvoller worden.
De samenwerking van de vele participanten realiseert een netwerk dat via kunst en performance communicatie brengt tussen de (op)gesloten en de open wereld. Het project gaat over reacties op kunst, op het leven, op de wereld waarin we leven. De visies van alle verschillende participanten kunnen een levendige communicatie teweeg brengen, zowel binnen als buiten de muren.
Onderzoek Het is ook evident en noodzakelijk dat dit project van bij het begin gevolgd en geëvalueerd wordt door een team van onderzoekers. Die mensen komen best uit verschillende maatschappelijke sectoren om een zo groot mogelijke focus te verwezenlijken. Het is dus interessant om het hele proces te laten volgen door zowel muziekpsychologen als gedragstherapeuten. Met de bevindingen van die mensen kan het hele idee stevig onderbouwd worden. Hun conclusies en resultaten kunnen worden meegenomen om de overheid duidelijk te maken wat de kracht van een dergelijke formule kan zijn: hoe mensen na vele jaren door middel van kunst en expressie een deel van hun eigenwaarde terug kunnen ontdekken; hoe gestoorde of gedesoriënteerde geesten via het muzische tot constructieve communicatie kunnen komen. De positieve vibraties brengen een puur creatief proces op gang, vreemd aan alle strafprocedures. Verleden en omstandigheden vervagen of omstandigheden worden dragelijker.
Statements
Why is art important? After teaching art to prison inmates at Karachi Central Jail since 2007, Sikandar Jogi says, “it can turn a hardened criminal into an artist”.
Everybody is an artist. Joseph Beuys
The Magic of Sound. John Cage
Alles ist! Dirk Proost
Seek the child and you’ll find the artist. Dirk Proost
De participanten Gevangenis Turnhout (2015, 2016) FPC- Gent (voorjaar 2017) OPZC – Rekem ( 2017, 2018, 2019) SAMWD Lier – Labo AP Hogeschool – Conservatorium van Antwerpen (Muziek, drama én dans) Ons Gedacht, de kansarmen gemeenschap Lier CAW Turnhout De Rode Antraciet MoWe, vluchtelingenwerking Lier De academies van Antwerpen (18/2/17) CLICS Belgium