Dag van de academies 2006
kironikarusi 2004
Labo nieuwe Muziek
Het Labo nieuwe Muziek is een platform voor alle leerlingen van de academie. Iedereen kan op zijn eigen niveau mee onderzoeken wat muziek in de 21ste eeuw betekent en synergie met woord, dans of beeld is een evidentie. In het LnM kunnen jonge componisten hun muzikale ideeën bespreken, bijsturen en laten uitvoeren.
LnM schrijft zijn woord “nieuw” met een kleine letter: Als men echt goed luistert, analyseert en kritisch alle hedendaagse muziek beoordeelt, kan men niet echt spreken van Nieuwe muziek, er is een cirkelbeweging door de eeuwen en millennia heen. Het is uiterst mooi om deze bewustwording verder uit te diepen en nieuwe soms oeroude esthetieken en expressies in ons klassieke muzieklandschap te integreren.
Door het omverwerpen van alle conventies die de klassieke muziek “stuurt” ontstaat er een vrijheid die zeer constructief is voor de artistieke ontwikkeling van jonge musici.
Zo waren er vele experimenten met een onconventionele taal gebouwd op soms etnische instrumenten, al dan niet in combinatie met klassieke instrumenten, soms zelfs met niet-instrumenten (fabrieksgeluiden, poetsmateriaal, allerlei gereedschap,…). Of instrumenten werden onttrokken uit hun gewone omgeving (vb.met dertig orgelpijpen als fluiten aangeblazen op een rivier) om uiteindelijk tot een twintigtal glazen instrumenten te komen waaruit dan weer een, zo lijkt het eerst, een gans nieuwe vocabulaire groeit die, als men beter luistert vrij snel heel vertrouwd en helemaal niet zo nieuw gaat klinken.
Het labo bestaat uit twee groepen
Labo junior
Deze groep werkt projectmatig per trimester naar een toonmoment en wordt aangeboden aan de leerlingen M1,M2 en M3 als AMC-module.
LnM
Dit zijn de leerlingen hogere graad en vele oud-leerlingen waaronder verschillende professionele muzikanten die al naargelang de productie gecombineerd worden.
Ook jonge componisten of creatievelingen worden gevolgd en begeleid in hun creatieproces. Deze resultaten worden dan telkens meegenomen in een presentatie. Het labo geeft ook leerlingen hogere graad de kans om de hedendaagse kamermuziek te leren kennen en uitvoeren.
initiatie tot nieuwe muziek
De ervaring leert dat het nog steeds niet evident is om leerlingen DKO of conservatorium-studenten en zelfs vele professionele musici mee te nemen in de 20ste eeuwse muziekliteratuur, laat staan de muziek van de 21ste eeuw.
Deze muziek is een klankwereld met een eigen expressie en esthetiek , met een schriftuur die dikwijls afwijkt van ons conventioneel notenbeeld.
Het wordt nog extra moeilijk omdat de meeste studenten geleerd hebben om enkel de ‘klassieke taal’ op hun instrument te ontwikkelen. Maar eens de barrière doorbroken, merken de studenten zelf dat ze door de 20ste eeuwse ‘oefening’ serieus bijwinnen als performer, ook in hun klassieke muziektaal. Heel veel muzikanten ontdekken ook hun eigen creativiteit en de ‘tools’ om hun eigen muzikale ideeën uit te schrijven.
LnM heeft al een serieuze palmares opgebouwd tijdens zijn korte bestaan:
Glasonant (2005)
Voorjaar 2005 werd ik door twee verschillende glaskunstenaars uitgenodigd om een project op te zetten. Jan Van Gucht had al enkele instrumenten geconcipieerd, maar wilde hiervoor een eigen taal ontwikkelen. En Patrick Van Tilborgh organiseerde een tentoonstelling te Lier samen met Hennie Van Engeland en Bavo Tibos. Ik ging de uitdaging aan maar wilde meteen deze glasblazers hun krachten bundelen. Zo begon Jan Van Gucht een heel assortiment blaasinstrumenten te vormen , gelinkt in vele gevallen aan etnische instrumenten, maar door de materie glas en vervorming van de mondstukken gingen deze toeters al snel hun eigen leven leiden en ontstond er een apart soort poëzie.
Partrick Van Tilborgh bouwde meer op aanvraag en kwam meer tot percussief materiaal met oa een wonderbaarlijke woktafel.
Gelijktijdig gaf ik de opdracht aan twee jonge cineasten, Gerwin Brabants en Bernhard Schepens om een beeldreportage van de glaskunstenaars te maken. Dit beeldmateriaal moest in real time met de muziek kunnen gebracht worden. Het is verbazend hoe deze twee jonge kunstenaars een adembenemend beeld hebben kunnen vastleggen waar alle glasblazers hun eigenheid zo scherp is weergegeven en de materie glas zo krachtig wordt voorgesteld.
Tegen een tempo werd op de nieuwe instrumenten geëxperimenteerd door de mensen van het Labo nieuwe Muziek om uiteindelijk de compositie “Haja Butcha”of gewoon “Haja…!” op 3 december 2005 in première te brengen. Haja Butcha staat voor “stille water” en vond zijn inspiratie bij ‘Glas’ naar Pablo Neruda, Le Grand Verre van Marcel Duchamp en vele etnische klanken.
De glaskunstenaars doopten het totaalproject tot ‘glasonant’.
De grote zoektocht was natuurlijk om al deze ‘rare’ klanken voorbij de grens van de verwondering te krijgen zodat het evident werd dat dat instrument die klank produceerde. Een noodzaak om in een eerlijke taal te evolueren wars van gimmicks. Dit was een langdurige beproeving voor de jonge musici omdat hun letterlijk alles ontnomen werd: hun eigen instrument, alle muzikale gestes (speeltechniek, expressie, frasering,…) die in hen gegroeid waren en de vanzelfsprekendheid om een partituur voor hen te krijgen speciaal voor hun bepaald instrument. Zo knutselden we een najaar lang om tot de compositie Haja,…! te komen.
De formule is een echt succes geworden en wordt in alle milieus erg gewaardeerd. De studenten beginnen zelf initiatieven te nemen en voelen dat ze met dit product kunnen gaan ‘touren’. Een situatie die de academiebeginselen of ideeën ver overschrijdt. Het is duidelijk dat dit zijn eigen leven gaat leiden en de toekomst zal uitwijzen waar we belanden.
De belangrijkste les voor mezelf is dat je op geen andere manier de leerlingen zo sterk en snel kunt transformeren tot de hedendaagse esthetieken dan door ze een nieuw of onconventioneel instrument aan te reiken.
Beyond Imagination( Zwarzustersklooster, Lier 2011)
In 2010 nodigde bloemkunstenaar Stef Adriaenssens de academie uit om mee te werken aan zijn tentoonstelling. Hij bracht 40 kunstenaars van over heel de wereld samen om alle installaties te kunnen realiseren. In de expositie plantte ik de ganse academie met alle disciplines in een scenario zodat de bezoekers niet alleen de installaties bewonderden maar ook omgeven werden door een parfum van klanken en bewegingen. Zomaar liefst 300 leerlingen en tientallen collega’s werkten hieraan mee. Het werd een onvergetelijke samenwerking met Noëlle Schepens en Tina Van Roy die het koor en de dans voor zich namen. Het grootste gedeelte werd ontwikkeld in het Labo junior met heel veel piepjonge muzikanten. Het is verbluffend wat een bruisende creativiteit deze tieners bezitten en hoe ver je hen meekrijgt om op zo’n ongebruikelijk ‘podium’ te performen!
Het concept was een succes en werd door 8000 bezoekers opgemerkt.
Bloom (Thermae Palace, Oostende 2012)
Tijdens deze samenwerking met Stef Adriaenssens nam ik een dertigtal muzikanten van het Labo mee naar Oostende. Dit was niet evident omdat de tentoonstelling buiten het schooljaar viel. Maar ook hier borrelde de creativiteit van deze diverse groep tot een uitzonderlijke hoogte. Het concept van Beyond Imagination werd overgenomen en door 15000 bezoekers uitermate gewaardeerd, waaronder de koning en de koningin.
Al deze initiatieven wijken erg af van het reguliere lessenpakket. Maar de resultaten tonen dat deze nieuwe pedagogische aanpak waanzinnig aanslaat bij iedereen. Het biedt volgens mij een opening in de treinsnelle evolutie van onze jongeren in de 21ste eeuw.